Według przepisów kodeksu pracy każdy pracownik podlega badaniom profilaktycznym, jednak w odniesieniu do pewnych grup pracowniczych zostały wprowadzone przepisy o charakterze szczególnym.
W tym artykule skupimy się wyłącznie na kierowcach co do których zastosowanie ma ustawa o transporcie drogowym, czyli kierowcach wykonujących przewozy drogowe rzeczy i osób.
Przede wszystkim zaznaczyć należy, że na podstawie przepisów kodeksu pracy (art. 229) kierowców dotyczy obowiązek poddania się badaniom profilaktycznym (wstępnym, okresowym i kontrolnym).
W przypadku takich badań zasady kierowania na te badania są takie same jak u wszystkich innych pracowników, którzy nie korzystają z pojazdów w ramach obowiązków służbowych (pracodawca wystawia skierowanie, w którym charakteryzuje stanowisko pracy, wskazując w nim czynniki szkodliwe i uciążliwe dla zdrowia, występujące na tym stanowisku. W związku z powyższym prawidłowo wypełnione skierowanie powinno zawierać informacje, że pracownik w ramach swoich obowiązków służbowych będzie prowadził samochód).
Ponadto na podstawie przepisów ustawy o transporcie drogowym istnieje obowiązek poddawania się badaniom lekarskim i psychologicznym przez kierowców wykonujących przewóz drogowy w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy.
Z szczegółowych przepisów dotyczących przeprowadzania badań lekarskich wynika, że badanie kierowcy zawodowego powinno – oprócz badania ogólnego stanu zdrowia, a w szczególności stanu układu krążenia, układu oddechowego, układu nerwowego, sprawności narządu ruchu i stanu psychicznego – obejmować również konsultacje specjalistyczne w zależności od wskazań, w szczególności: otolaryngologiczne, neurologiczne, okulistyczne, dermatologiczne, alergologiczne lub psychologiczne, i badania pomocnicze, z uwzględnieniem faktu, że praca kierowcy wymaga pełnej sprawności psychoruchowej.
Badanie psychologiczne powinno natomiast obejmować w szczególności ocenę:
- wywiad bezpośredni i obserwację osoby badanej;
- badania narzędziami diagnostycznymi;
- ocenę i opis osoby badanej pod względem:
- sprawności intelektualnej i procesów poznawczych,
- osobowości, z uwzględnieniem funkcjonowania w trudnych sytuacjach, a także dojrzałości społecznej,
- sprawności psychomotorycznej.
Częstotliwość wykonywania powyższych badań określają przepisy ustawy o transporcie drogowym, stanowiąc, że powinny być one przeprowadzane:
- do czasu ukończenia przez kierowcę 60 lat – co 5 lat;
- po ukończeniu przez kierowcę 60 roku życia – co 30 miesięcy.
Zgodnie z zaleceniami Konsultanta Krajowego w dziedzinie medycyny pracy, zdolność do wzięcia udziału w ruchu drogowym u kierowcy określany jest jako tzw. gotowość do prowadzenia pojazdu. Na gotowość tę składają się: zdolność prawidłowego, logicznego myślenia, pamięć, krytycyzm, odpowiednia podzielność uwagi i umiejętność jej „przerzucania”, czyli przenoszenia w zależności od sytuacji drogowych, wyobraźnia, zdolność do podejmowania decyzji, a przede wszystkim ogólna dobra kondycja i prawidłowy stan zdrowia. Pewną rolę odgrywają także naturalne skłonności charakterologiczne, jak ustępliwość i opanowanie emocjonalne. Wszystkie te cechy powinny występować w nadmiarze, tak aby mogły stanowić pewną rezerwę w razie konieczności podejmowania kolejnych i szybkich decyzji podczas prowadzenia pojazdów.
Kto kieruje kierowcę na badania lekarskie i psychologiczne?
Zgodnie z przepisami ustawy o transporcie drogowym przedsiębiorca lub inny podmiot wykonujący przewóz drogowy jest obowiązany do kierowania kierowcy na badania lekarskie i psychologiczne.
Kto pokrywa koszy wykonania badań lekarskich i psychologicznych?
Zgodnie z przepisami ustawy o transporcie drogowym przedsiębiorca lub inny podmiot wykonujący przewóz drogowy jest obowiązany do pokrywania kosztów badań lekarskich i psychologicznych.
Inne obowiązki przedsiębiorcy w związku z badaniami lekarskimi i psychologicznymi kierowców.
Zgodnie z przepisami ustawy o transporcie drogowym przedsiębiorca lub inny podmiot wykonujący przewóz drogowy jest obowiązany do:
- przechowywania przez cały okres zatrudnienia kierowcy kopii orzeczeń lekarskich i psychologicznych;
- prowadzenia dokumentacji dotyczącej badań lekarskich i psychologicznych;
- przekazania kierowcy z chwilą rozwiązania stosunku pracy kopii orzeczeń.
Ważne!!!
Spełnienie przez przedsiębiorcę lub przez inny podmiot wykonujący przewóz drogowy obowiązku, skierowania kierowcy na badania lekarskie i psychologiczne (wynikające z przepisów ustawy o transporcie drogowym), uznaje się za równoznaczne ze spełnieniem obowiązków pracodawcy w zakresie wykonywania wstępnych i okresowych badań lekarskich, o których mowa w art. 229 § 1 i 2 Kodeksu pracy.
Wymagania, dotyczące badań lekarskich i psychologicznych, stosuje się odpowiednio do przedsiębiorcy lub innej osoby osobiście wykonującej przewóz drogowy. Czyli przedsiębiorca, który osobiście kieruje pojazdem wykonując przewóz drogowy, lub kierowca wykonujący przewóz drogowy na podstawie umowy cywilnoprawnej np. umowa zlecenie również podlega takim badaniom.
